Denetimli Serbestlik Yasası, Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi. Yasa kapsamında, cezaevlerinde bulunan yaklaşık olarak 15 bin kişinin tahliye edileceği tahmin ediliyor.
Yeni yasa, Avrupa Birliği Uyum Programı çerçevesinde Adalet Bakanlığı’nın birkaç yıldır gündeminde olan bir çalışmaydı. Yasa cezaevlerinden tahliyelerine kısa süre kalan mahkûmların topluma kazandırılmasını ve toplumla adaptasyonunu sağlamayı amaçlamaktadır.
YASAYI UYGULAYACAK PERSONEL YOK!
Yasa amacı itibariyle çağdaş infaz anlayışını yansıtan ve cezanın kişiyi topluma kazandırma amacına hizmet eden bir anlayışın ürünüdür. Çıkarılan yasa iyi niyetli bir yasadır. Fakat Yasanın uygulanması için gerekli olan teknik altyapı ve personel sayısı yeterli derecede sağlanmadan uygulanmaya konulması yeni sorunlara yol açacaktır.
BÜROLAR KURULMADI
Denetimli Serbestlik Büroları tam kurulmamış, bu bürolarda istihdam edilecek eğitilmiş ve yeterli sayıda eleman yoktur. Ayrıca cezaevlerinde mahkumların iyi halle infazlarını geçirdikleri konusunda çağdaş normlara uygun bir takip sistemi de yoktur.
TOPLUMA ADAPTASYON
Mahkûmun yattığı sürede ıslah olup olmadığı topluma katılımında sorun yaşayıp yaşamayacağı konusunda ciddi bir takip yapılmıyor. Bu takibi yapacak nitelikte ve yeterlilikte psikiyatr ve psikolog bulunmadığından herhangi bir psiko-sosyal eğitim almamış bu hususta hiçbir bilgisi bulunmayan cezaevi yönetiminin hazırlamış olduğu notlarla mahkumlar hakkında kararlar veriliyor.
Cezaevi idaresi sadece güvenlik kriteri ile değerlendirme yapıyor. Mahkûm yattığı sürede idareye ne kadar sorun çıkarıp çıkarmadığına bakar. Mahkûm’un ıslah olup olmadığı hususu ancak uzman bir heyetin takibi ile anlaşılabilir. Avrupa birliği ülkelerinde uygulanan sistem bütün unsurları ile uygulamaya konulduğu için sonuç alınabiliyor.
Ülkemizde uygulanan ceza infaz sisteminde, yeniden suç işlemeyeceği sonucuna varılarak 15 bin mahkûmun denetimli serbestlik kapsamına alınarak sokağa salınması sağlıklı bir sonuç vermeyecektir.
YASANIN GETİRDİKLERİ
Denetimli Serbestlik Yasası’ndan, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan, terör suçlusu, cezaevinden firar eden mahkûmlar yararlanamayacaktır. Bu üç gurup dışında diğer tüm mahkûmlar şartlı salıverme koşulları oluşmuşsa yasadan yararlanacaklardır.
Şartla salıverilmeyi hak etmesine bir yıl kalanların son bir yılı dışarıda geçirecek. Bu süre içerisinde mahkûm infaz hâkiminin vermiş olduğu tedbir kararlarına uymak zorundadır. Bu tedbirler her mahkûma göre farklı olabilir. Başlıca tedbirler, elektronik kelepçe, herhangi bir evde göz hapsinde tutulma, belli sürelerle mahalli karakola gidip imza verme, belli bir alan dışına çıkmama, belirlenen programlara katılma, kamuya yararlı bir işte ücretsiz olarak çalıştırılması olarak belirlenmiştir. İnfaz hâkimi bir mahkum hakkında bu tedbirlerden herhangi birini yada birkaçının birden uygulanmasına karar verebilir. Denetimli serbestlik süresince mahkum bu tedbirlere uymak zorundadır.
KARARI HAKİM VERECEK
Altı yaşına kadar küçük çocuğu olan kadınlar için denetimli serbestlikte geçirilecek süre iki yıldır. Ağır hastalıklı olanlar kendine bakamayacak kadar malul olanlar için ise bu süre üç yıldır.
Denetimli serbestlik kararı infaz hâkimleri tarafından verilecek. Denetimli serbestlik kararında belirtilen tedbire hükümlü uymadığı takdirde denetimli serbestlik kararı kaldırılır tekrar cezaevine konulur.
Denetimli serbestlik süresi devam ederken hükümlü yeni bir suç işler ve tutuklanırsa denetimli serbestlik kalkar. Denetimli serbestlik tedbiri uygulanmaya başlayınca daha önce işlediği bir suçtan dolayı hakkında bir yıl ve bir yıldan fazla cezayı gerektiren bir suçtan dolayı soruşturma başlatılmışsa infaz hâkimliği tarafından denetimli serbestlik kararı kaldırılarak cezaevine geri gönderilir.
SUÇ İŞLEYEN GERİ DÖNECEK!
Denetimli serbestlik süresi boyunca hükümlü kendisi için belirlenmiş yükümlülükleri usulüne uygun olarak yerine getirmişse dışarıda geçirmiş olduğu süre cezasından düşürülür ve cezası infaz edilmiş kabul edilir.
Denetimli serbestlik kararı uyarınca serbest bırakılan hükümlülerin suç işlememeleri gerekir. Yoksa suç işlediklerinde geldikleri cezaevine geri döneceklerdir.
Denetimli serbestlik yasasının hükümlünün dış dünyaya uyumlarını kolaylaştırmak ve topluma katılımını sağlamak yeniden suç işlemeyi engellemek için getirilmiş olduğu göz ardı edilmemelidir.
YASANIN AMACI YANLIŞ!
Sadece Cezaevindeki yoğunluğu azaltmak için kumlanılacak bir sisteme dönüştürülmemelidir. Cezaevleri boşaltmak için çözüm gibi gelen bu düzenlemenin sokakları mahkumlara teslim edecek şekilde uygulanmaması gerekir. Onun için denetimli serbestlik kararı titizlikle kılı kırk yararcasına değerlendirilerek verilmelidir. Sadece cezaevlerinden gelecek notlarla infaz hâkimleri dosyalar üzerinden gelişigüzel karar verirse denetimli serbestlik yasası amacının dışına çıkmış olur. Sokaklar denetimsiz serbestlerle dolar.